עמוד:528

دوﻟﺔ ﻳﻬﻮدﻳﺔ ودﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ :ﺗﺤﺪﻳﺎت وﻣﺨﺎﻃﺮ /روت ﺟﺒﻴﺰون • "ﺑﺈﻣﻜﺎن إﺳﺮاﺋﻴﻞ أن ﺗﻜﻮن، ﺑﻤﻔﺎهﻴﻢ ﻣﻌﻴﻨﺔ وهﺎﻣﺔ، ﻳﻬﻮدﻳﺔ ودﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ ﻓﻲ ﺁن واﺣﺪ .ﺣﺴﺐ رأﻳﻲ ﻓﺈن اﺳﺘﻤﺮار اﻟﻮﺟﻮد اﻟﺜﺎﺑﺖ ﻟﺪوﻟﺔ هﻲ ﻓﻲ ﻧﻔﺲ اﻟﻮﻗﺖ ﻳﻬﻮدﻳﺔ ودﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ هﻮ ﺗﺤﺪ آﺒﻴﺮ، واﺣﺘﻤﺎﻻت ﻧﺠﺎﺣﻪ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺪﻳﻬﻴﺔ . ﺳﺄﺣﺎول وﺻﻒ ﻣﺒﺎدئ اﻟﻌﻤﻞ اﻟﺘﻲ ﻗﺪ ﺗﻌﺰز هﺬﻩ اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت ﻋﻠﻰ ﺧﻠﻔﻴﺔ اﻟﻮﺿﻊ اﻟﺤﻘﻴﻘﻲ، وذﻟﻚ ﻣﻦ وﺟﻬﺔ ﻧﻈﺮي، ﺑﺘﻌﺪد اﻟﻤﺠﻤﻮﻋﺎت اﻟﻤﺨﺘﻠﻔﺔ، واﻓﺘﺮاﺿﺎ ﺑﺄن هﺬا اﻟﺘﻌﺪد ﺳﻴﺒﻘﻰ، ﺑﻞ ﺳﻴﺰداد . רﻟﻬﺬا ﻳﻄﺮح اﻟﺴﺆال[ .آﻴﻒ ﻳﻤﻜﻦ أن ﺗﻜﻮن إﺳﺮاﺋﻴﻞ أﻳﻀﺎ ﻳﻬﻮدﻳﺔ وآﺬﻟﻚ دﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ وﻋﺎدﻟﺔ؟ إن اﻟﺘﻮﺗﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﺼﻮر اﻟﺪوﻟﺔ دوﻟﺔ دﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ ﻣﻦ ﺟﻬﺔ، وﺑﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎرهﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮا ﻋﻦ اﻟﺮﻏﺒﺔ اﻟﻌﻤﻴﻘﺔ ﻟﺪى اﻟﺸﻌﺐ اﻟﻴﻬﻮدي ﻓﻲ ﺗﻘﺮﻳﺮ اﻟﻤﺼﻴﺮ، ﻣﻦ ﺟﻬﺔ أﺧﺮى- ﻗﺎﺋﻢ )ﺑﺄﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﺔ وﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻳﺎت ﻋﺪﻳﺪة (ﻣﻨﺬ ﻗﻴﺎم اﻟﺪوﻟﺔ، ﺑﻞ ﻗﺒﻞ ذﻟﻚ .ﻟﻜﻦ ﺻﻴﻐﺔ هﺬا اﻟﺘﻮﺗﺮ وﻣﺪى ﺑﺮوزﻩ اﻟﻨﺴﺒﻲ ﻳﺘﻐﻴﺮان ﻣﻊ اﻟﺰﻣﻦ. اﻟﺘﻮﺗﺮ اﻟﻤﻔﺎهﻴﻤﻲ- اﻷﻳﺪﻳﻮﻟﻮﺟﻲ ﺑﻴﻦ اﻟﻴﻬﻮدﻳﺔ وﺑﻴﻦ اﻟﺪﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ، ﺑﻴﻦ اﻟﺨﺼﻮﺻﻴﺔ •• اﻟﺜﻘﺎﻓﻴﺔ، اﻟﻘﻮﻣﻴﺔ أو اﻟﺪﻳﻨﻴﺔ وﺑﻴﻦ اﻻﻟﺘﺰام اﻟﻌﺎﻟﻤﻲ ••• واﻟﻤﺘﺴﺎوي ﺗﺠﺎﻩ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﻤﻮاﻃﻨﻴﻦ، ﻳﺤﻮل اﻟﻤﺸﻜﻠﺔ إﻟﻰ ﻣﺸﻜﻠﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﺔ ﻣﻦ اﻟﺪرﺟﺔ اﻷوﻟﻰ ﻟﻜﻮن إﺳﺮاﺋﻴﻞ دوﻟﺔ ﻣﺘﺼﺪﻋﺔ، وﻷن ﺗﺼﺪﻋﻴﻦ – ﻋﻠﻰ اﻷﻗﻞ- ﻣﻦ اﻟﺘﺼﺪﻋﺎت اﻟﺮﺋﻴﺴﻴﺔ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﻤﺴﺎن ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺒﺎﺷﺮ اﻟﺘﻮﺗﺮ اﻟﻘﺎﺋﻢ ﺑﻴﻦ اﻟﺪﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ وﺑﻴﻦ اﻟﻴﻬﻮدي :اﻟﺘﺼﺪّع اﻟﻴﻬﻮدي اﻟﺪاﺧﻠﻲ ﺣﻮل ﻣﺎهﻴﺔ اﻟﻴﻬﻮدﻳﺔ )هﺎ هﻲ دﻳﻨﻴﺔ - ﻗﻮﻣﻴﺔ أم ﻗﻮﻣﻴﺔ - ﻋﻠﻤﺎﻧﻴﺔ- ﺛﻘﺎﻓﻴﺔ؟(، واﻟﺘﺼﺪع اﻟﻌﺮﺑﻲ اﻟﻴﻬﻮدي، ﺑﻴﻦ اﻟﻴﻬﻮد ﻣﻦ ﺟﻬﺔ، واﻟﻌﺒﺮ ﻣﻦ ﺟﻬﺔ أﺧﺮى .هﺬان اﻟﺘﺼﺪﻋﺎن، أي اﻟﺘﺼﺪع اﻟﻴﻬﻮدي اﻟﺪاﺧﻠﻲ واﻟﺼﺪّع اﻟﻌﺮﺑﻲ اﻟﻴﻬﻮدي ﻳﻬﺪدان ﻗﺪرة اﻟﺪوﻟﺔ ﻋﻠﻰ اﻻﺳﺘﻤﺮارﻳﺔ ﺑﺸﻜﻞ ﻣﺴﺘﻘﺮ .إن اﻟﻘﻮل ﺑﺄن اﻟﺪوﻟﺔ هﻲ دوﻟﺔ ﻳﻬﻮدﻳﺔ ودﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ ﻓﻲ ﺁن واﺣﺪ ﻳﻌﺘﺒﺮ ﻟﻤﻠﻴًﺎ ﻧﻮﻋﺎ ﻣﻦ رد اﻟﻔﻌﻞ، وهﻨﺎك ﺧﻼف ﺣﻮل إﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺗﻪ وﻣﺒﺮراﺗﻪ .وذﻟﻚ ﻋﻠﻰ ﺿﻮء اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﺑﺄن هﻨﺎك ﻣﻦ ﻳﻌﺘﻘﺪ ﺑﺄﻧﻪ ﻋﻠﻰ إﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻟﺘﻨﺎزل ﻋﻦ ﺗﻔﺮدهﺎ اﻟﻴﻬﻮدي، واﻟﺒﻌﺾ اﻵﺧﺮ- ﺧﺎﺻﺔ أﺑﻨﺎء اﻟﻤﺠﻤﻮﻋﺎت اﻟﺪﻳﻨﻴﺔ- ﻳﻌﺘﻘﺪون أن ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺗﻔﻀﻴﻞ اﻟﻴﻬﻮدﻳﺔ، وأن هﺬا اﻷﻣﺮ ﻳﺴﺘﻮﺟﺐ اﻟﺘﻨﺎزل ﻋﻦ اﻟﺪﻳﻤﻘﺮاﻃﻴﺔ. اﻟﻔﺌﺎت اﻟﺜﻼث اﻟﻜﺒﻴﺮة - اﻟﻴﻬﻮد ﻏﻴﺮ اﻷرﺛﻮذوآﺴﻴﻴﻦ، اﻟﻴﻬﻮد واﻷرﺛﻮذآﺴﻴﻴﻦ ﻋﻠﻰ اﺧﺘﻼف أﻧﻮاﻋﻬﻢ واﻟﻌﺮب ﻓﻲ إﺳﺮاﺋﻴﻞ - ﺗﺸﻌﺮ ﺑﺎرﺗﻴﺎح أﻗﻞ ﻓﻲ اﻟﻮﺿﻊ اﻟﻘﺎﺋﻢ، ﻣﻤﺎ آﺎﻧﺖ ﺗﺸﻌﺮ ﺑﻪ ﻓﻲ اﻟﺴﻨﻮات اﻷوﻟﻰ ﻟﻘﻴﺎم اﻟﺪوﻟﺔ. • ﻣﻘﺎﻃﻢ ﻣﻦ ﻣﻘﺎﻟﺔ اﻟﺒﺮوﻓﻴﺴﻮرة روت ﻏﺒﻴﺰون، ﻣﻦ اﻟﺠﺎﻣﻌﺔ اﻟﻌﺒﺮﻳﺔ .ﺣﻴﺚ وردت ﺿﻤﻦ آﺘﺎب:רב-תרבותיות במדינה דמוקרטית ויהודית ,ספר זיכרון לאריאל רון ז"ל ,בערקיכת מ 'מאוטנר ,א 'שגיא ,ר 'שמיר ,תל אביב :רמות ,אוניברסיטת תל-אביב , 9981 .وﻗﺪ ﻧﺸﺮت ﻟﻠﻤﺮة اﻷوﻟﻰ ﻓﻲ آﺘﺎب :רות גביזון ,"מדינה יהודית ודמוקרטית זהות פוליטית אידיאולוגית ומשפט" ,עיוני משפט כרך י"ט )3 (תשנ"ה 9519. •• اﻟﺨﺼﻮﺻﻴﺔ :ﻣﻄﻤﺢ اﻟﺴﻜﺎن أو ﻃﺎﺋﻔﺔ ﻣﻌﻴﻨﺔ ﻓﻲ اﻟﺤﻔﺎظ ﻋﻠﻰ ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻬﺎ وﺗﻔﺮدهﺎ0 ﻣﻦ ﻧﺎﺣﻴﺔ اﻟﺜﻘﺎﻓﺔ، اﻟﺘﻘﺎﻟﻴﺪ أو اﻟﺪﻳﺎﻧﺔ. ••• اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﺔ :اﻻﻟﺘﺰام اﻟﻌﺎم، اﻟﻤﺸﺘﺮك ﻟﺠﻤﻴﻊ اﻟﺒﺸﺮ.

ישראל. משרד החינוך. האגף לתכנון ופיתוח תוכניות לימודים

دار النهضة للطباعة و النشر בע"מ


לצפייה מיטבית ורציפה בכותר